گسکت – Gasket چیست؟
گسکت – Gasket یا واشرهای مکانیکی یکی از پرکاربردترین و پر مصرف ترین کالاهای صنعتی در زمینه آب بندی می‌باشند. در بیشتر صنایع از جمله صنایع شیمیایی، صنایع پتروشیمی، صنایع غذایی، نیروگاه ها و …. به وفور و در بخش های مختلف از آنها استفاده می‌شود. در این مقاله از فرامکانیک تلاش شده است ضمن معرفی این قطعات صنعتی، اطلاعات ضروری انواع گسکت به شما ارائه شود تا بتوانید بر حسب نیاز، واشر مکانیکی یا گسکت مناسبی را انتخاب کنید.
گسکت چیست؟
اگر بخواهیم گسکت یا واشرهای مکانیکی را به زبان ساده معرفی کنیم، می‌توان آنها را نوعی قطعه صنعتی دانست که برای پر کردن فضای بین دو یا چند سطح مورد استفاده قرار می‌گیرند. واشرهای مکانیکی انواع مختلفی دارند. انتخاب صحیح آنها در صنایع مختلف بسیار اهمیت داشته و حساس است. بنابراین اگر نیاز به استفاده از این قطعات صنعتی دارید، بهتر است با آگاهی و دانش کافی این انتخاب را انجام دهید.
تعریف گسکت چیست؟
معنی لغوی گسکت در لغت نامه، لایی، درزبند، واشر چرمی، بادبان بند، شراع بند معنی شده است و در علوم مختلف به معانی مختلفی ترجمه شده است: [شیمی] واشر، لایی؛ [عمران و معماری] واشر – سرپوشچ – لایی؛ [مهندسی گاز] لائی، واشر، لائی گذاشتن؛ [زمین شناسی] لایی درزگیر، واشر؛ [ریاضیات] لایی، واشر، لایه ی آب بندی، قالپاق، درزگیر، پولک؛ [پلیمر] واشر
اما گسکت – Gasket ها یک عضو الاستومتری هستند که فضای خالی، فاصله و تقاطع میان دو سطح عضو را که تحت فشار سیال یا هوا قرار دارند، بپوشانند و اب بند یا هوابند کنند. گسکت ها معمولا از متریال و مواد مختلفی تشکیل شده‌اند مانند: فلز، چوب، مس، پنبه، پلیمر، فوم و غیره. گسکت – Gasket به دلیل عملکرد انعطاف پذیری که دارند در کاربردها، اهداف و صنایع مختلف مانند: غذایی، پتروشیمی، دارویی، آب و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مهمترین خاصیت گسکت ها می‌توان به ضد لرزش، بسته بندی، بهداشت، کاهش سروصدا و از همه مهمتر رایج ترین کاربرد آن، آب بندی اشاره کرد.
مکانیزم عملکردی گسکت – Gasket
گسکت وقتی موثر عمل می‌کند که از نشتی جلوگیری کند، نشتی در اتصالات فاجعه بار خواهد بود و باعث اتلاف انرژی و سرمایه می‌شود. همچنین نشتی و هدر رفت مواد باعث تخریب محیط زیست و آسیب به نیروی انسانی نیز می‌گردد. پس دیدیم که این قطعه کوچک که بسیار ناچیز بنظر می‌رسد، فوق الهاده مهم و کاربردی است و عملکرد سیستم را تحت تاثیر می‌گذارد و بدون گسکت کارآیی دچار اخلال می‌شود.
وقتی گسکت به مقدار کافی فشرده شود، مانع نشتی می‌شود و آب بندی محکمی ایجاد کند که محتویات داخل قطعات محافظت می‌شوند. علاوه بر این گسکت ها با جداسازی دو عضو و قطعه متحرک از هم، مانع ساییدگی و ایجاد اصطکاک دو قطعه بر روی سطوح سخت خود می‌گردند.
انواع گسکت ها مخصوصا گسکت های الاستومتری، وظیفه آب‌بندی قطعات، پر کردن ناهنجاری ها و برای اتصال دو سطح به یکدیگر ایده‌آل هستند. وقتی بطور کامل در میان اتصالات فشرده شوند، فضای بین این دو سطح را پر می‌کنند و آب بندی را ایجاد می‌کنند. پس گسکت ها باید به راحتی تغییر شکل داده و انعطاف پذیر باشند تا هرگونه فضای خالی و نامنظمی را پر کنند.
تست و آزمایش انواع گسکت – Gasket
همان گونه که می دانید گسکت – Gasket به صورت فشرده محکم می‌شوند اما وقتی از گسکت های فلزی استفاده می‌کنیم این فشردگی و تنش به مقدار بیش از حد می‌رسد. گاهی اوقات گسکت ها را به صورت مکمل با آب بند ها و سیل ها ترکیب می‌کنند تا نشتی به صورت کامل ایجاد گردد.
فرآیند ارزیابی و آزمایش گسکت ها بدین صورت است که؛ گسکت تحت آزمایشاتی سخت مانند: تست فشرده‌سازی داغ Hot Compression Tests قرار می‌گیرند. در این آزمایش، مقدار گرمایی که گسکت می‌تواند تحمل کند بدون آسیب دیدن و یا خرابی، مشخص می‌گردد. در دماهای مختلف مقدار نشتی در گسکت نیر بررسی می‌شود و همچنین باید مشکلات دیگری مانند سوراخ یا ترک در گسکت بررسی شود. این آزمایش به این صورت است که گسکت در بین دو فک دستگاه پرس هیدرولیکی قرار می‌گیرد، دما آن تا 320 درجه سلسیوس به صورت پیوسته افزایش می‌کند و ثابت می‌ماند. سپس نرخ کاهش ضخامت و مقدار نشتی و آب بندی را اندازه می‌گیرند.
اگر در این آزمایش گست بتواند در محدوده دمایی استاندارد عملکرد بی نقص داشته باشد، تولید می‌گردد. به عنوان آخرین مرحله در فرآیند تولید، تکنسین ها بازرسی محصول را انجام می‌دهند و قبل از خروج از کارخانه، آن را از نظر تمام جنبه ها بررسی می‌کنند.
کاربرد گسکت – Gasket چیست؟
گسکت – Gasket عمدتا برای آب بندی و گرفتن درزها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین اگر بخواهیم فضای بین دو قطعه را پر کنیم، از نشت ماده‌ای ممانعت نماییم یا از تماس و اصطکاک بین دو قطعه بکاهیم، از آنها استفاده می‌کنیم. این قطعه صنعتی از جنس های مختلف و در اندازه و اشکال مختلفی ساخته می‌شود. بر حسب نیاز و شرایط کاری، واشر مناسب انتخاب شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هنگام انتخاب و کاربرد گسکت باید طوری انتخاب شود که اطمینان لازم برای مناسب بودن و کارآیی را تضمین کند.
مهمترین عوامل در کاربرد گسکت – Gasketعبارتند از:
- ماکزیمم دمای موجود در واسطه ها
- ماکزیمم فشار موجود در واسطه ها
- ماهیت خورنده‌گی و اسیدی بودن عملکرد
- بحرانی بودن عملکرد
- پیکربندی فلنج
